หมอเตือน: โรคข้าวผัด อันตราย จากแบคทีเรียในข้าวค้างคืน เสี่ยงไตวาย-ตับพัง

หมอเตือน: โรคข้าวผัด อันตราย ไวรัลสะเทือนโซเชียล กับภัยใกล้ตัวที่หลายคนไม่เคยรู้ ช่วงนี้ในโลกออนไลน์ ข่าวต่างประเทศ ต่างพากันพูดถึงคำว่า “โรคข้าวผัด” (Fried Rice Syndrome) หลังมีแพทย์จากต่างประเทศออกมาเตือนภัยเกี่ยวกับความเสี่ยงของการรับประทานข้าวเหลือ ข้าวค้างคืน หรือข้าวที่เก็บรักษาไม่ถูกวิธี

โรคข้าวผัด อันตราย หมอเตือนแบคทีเรียพิษแรงถึงชีวิต

หลายคนเข้าใจผิดว่าข้าวสุกสามารถเก็บไว้กินซ้ำได้นานตราบใดที่ไม่เห็นราขึ้น แต่ความจริงคือ ข้าวสุกเป็นหนึ่งในอาหารที่มีความเสี่ยงสูงในการปนเปื้อนเชื้อแบคทีเรีย Bacillus cereus ซึ่งสามารถก่อให้เกิดโรคข้าวผัดได้

🦠 โรคข้าวผัด (Fried Rice Syndrome) คืออะไร?

โรคข้าวผัด คืออาการอาหารเป็นพิษชนิดเฉียบพลันที่เกิดจากการรับประทานข้าวสุกที่เก็บไว้นานหรือเก็บผิดวิธี จนทำให้เชื้อ Bacillus cereus ซึ่งเป็นแบคทีเรียที่พบทั่วไปในสิ่งแวดล้อม เติบโตและสร้างสารพิษ ข่าวรอบโลก

• Bacillus cereus สามารถทนความร้อนได้สูงมาก
• แม้จะอุ่นร้อนก็ไม่ได้ฆ่าสารพิษที่มันสร้างขึ้น
• หากบริโภคเข้าไปในปริมาณมาก อาจมีอาการรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้ในบางราย

⚠️ อาการของโรคข้าวผัดเป็นอย่างไร?

• คลื่นไส้ อาเจียนทันทีภายใน 1-5 ชั่วโมงหลังรับประทาน
• ปวดท้องแบบบิดรุนแรง
• ท้องเสียเฉียบพลันภายใน 6-15 ชั่วโมง
• ในรายที่มีภาวะร่างกายอ่อนแอ อาจเกิดภาวะขาดน้ำอย่างรวดเร็ว
• กรณีรุนแรง (เช่นเด็กเล็ก ผู้สูงอายุ) อาจเกิดภาวะช็อกและเสียชีวิตได้

🧪 ทำไมข้าวสุกจึงเป็นแหล่งเพาะเชื้อ Bacillus cereus ได้ดี?

• เมล็ดข้าวดิบมีสปอร์ของ Bacillus cereus ติดอยู่ตั้งแต่กระบวนการผลิต
• เมื่อต้มจนสุก สปอร์บางส่วนยังคงมีชีวิต
• หากปล่อยให้ข้าวเย็นช้าและเก็บไว้ที่อุณหภูมิห้อง สปอร์จะเริ่มแบ่งตัว
• เชื้อผลิตสารพิษที่คงตัวแม้จะอุ่นร้อนใหม่

ข้อควรระวังสำคัญ: ข้าวสุกที่ปล่อยทิ้งไว้นอกตู้เย็นเกิน 2 ชั่วโมง คือจุดเริ่มต้นของความเสี่ยง

🧑‍⚕️ หมอเมืองนอกย้ำ: “ความเข้าใจผิดเรื่องอุ่นข้าวซ้ำ”

หลายคนเชื่อว่าการอุ่นข้าวร้อน ๆ ก่อนกินจะฆ่าเชื้อโรคได้หมด ซึ่งไม่เป็นความจริง

• ความร้อนสามารถฆ่าแบคทีเรียได้บางส่วน
• แต่สารพิษที่ Bacillus cereus สร้างขึ้น ไม่สลายตัวด้วยความร้อน
• ยิ่งอุ่นซ้ำหลายครั้ง สารพิษก็ยังคงอยู่ในอาหาร

ดังนั้น ข้าวที่ผ่านการเก็บไว้นานหลายวัน หรือข้าวที่ถูกอุ่นซ้ำหลายรอบมีความเสี่ยงสูงมาก

🚫 เคสจริงที่เคยเกิดขึ้น: เสียชีวิตเพราะกินข้าวเหลือ

มีรายงานทางการแพทย์หลายกรณี  ข่าวต่างประเทศวันนี้ โดยเฉพาะในสหรัฐฯ และยุโรป ที่คนไข้เสียชีวิตหลังรับประทานข้าวผัดหรือข้าวเหลือค้างคืนที่เก็บไว้ไม่ถูกสุขลักษณะ

• ในปี 2011 มีกรณีนักศึกษาชาวเบลเยียมเสียชีวิตหลังจากรับประทานสปาเกตตี้ค้างคืน (ซึ่งมี Bacillus cereus)
• อาการเกิดภายใน 24 ชั่วโมงและนำไปสู่ภาวะตับวายเฉียบพลัน

✅ วิธีป้องกันโรคข้าวผัดอย่างปลอดภัย

1. กินข้าวสุกภายในมื้อเดียว

• หากทำอาหารเยอะเกินไป ควรแบ่งใส่ภาชนะเล็ก ๆ ทันทีหลังข้าวเย็นตัว
• หลีกเลี่ยงการวางข้าวทิ้งไว้นอกตู้เย็นนานเกิน 2 ชั่วโมง

2. เก็บข้าวในตู้เย็นทันที

• เก็บไว้ในอุณหภูมิไม่เกิน 4°C (ตู้เย็นปกติ)
• ไม่ควรเก็บเกิน 24-48 ชั่วโมง

3. หลีกเลี่ยงการอุ่นซ้ำหลายรอบ

• ข้าวที่อุ่นซ้ำควรกินหมดภายในครั้งเดียว
• ถ้าเหลือควรทิ้ง ไม่ควรเก็บต่อไปอีก

4. ใส่ใจความสะอาดภาชนะและมือขณะตักแบ่งข้าว

• ลดโอกาสปนเปื้อนเชื้อโรคเพิ่มเข้าไปในข้าวสุก

✅ สรุปเตือนภัยใกล้ตัว: คิดให้ดีก่อนกินข้าวเหลือ

• ✅ โรคข้าวผัดเกิดจาก Bacillus cereus ในข้าวสุกที่เก็บไม่ถูกวิธี
• ✅ อาการอาหารเป็นพิษรุนแรงถึงขั้นไตวาย ตับวาย และเสียชีวิต
• ✅ ข้าวเหลือค้างคืนในอุณหภูมิห้องเกิน 2 ชั่วโมงเสี่ยงสูง
• ✅ การเก็บ-อุ่นข้าวซ้ำต้องทำด้วยความระมัดระวัง
• ✅ การป้องกันง่ายที่สุดคือกินข้าวใหม่-เก็บอย่างถูกต้องตั้งแต่แรก

สามารถติดตามข่าวสารเพิ่มเติมสดใหม่ทุกวันได้ที่นี่