ไขปริศนา: แม่ซื้อ ความเชื่อโบราณ เกี่ยวกับแม่ซื้อ เปิดตำนานผู้ปกป้องเด็กแรกเกิด

ไขปริศนา: แม่ซื้อ ความเชื่อโบราณ ในสังคมไทยแต่โบราณ ความเชื่อเกี่ยวกับสิ่งลี้ลับและพลังเหนือธรรมชาติมีบทบาทอย่างมาก โดยเฉพาะ ความเชื่อเกี่ยวกับแม่ซื้อ ที่ผูกพันกับชีวิตเด็กทารกตั้งแต่แรกเกิดมาอย่างยาวนาน ในบทความนี้เราจะพาคุณไปรู้จักกับตำนาน ความเชื่อ พิธีกรรม และมุมมองปัจจุบันเกี่ยวกับแม่ซื้อ เพื่อให้เข้าใจภาพรวมของวัฒนธรรมไทยโบราณได้อย่างลึกซึ้ง

แม่ซื้อคือใคร ความเชื่อพื้นบ้านของคนไทยโบราณ

แม่ซื้อ คือ วิญญาณผู้ดูแลทารกแรกเกิด ตามความเชื่อของไทยโบราณ โดยเชื่อกันว่าเมื่อเด็กเกิดมา จะมีแม่ซื้อมาคอยปกป้องคุ้มครองไม่ให้ผีหรือสิ่งชั่วร้ายมารบกวน ซึ่งแม่ซื้อจะอยู่กับเด็กไปจนถึงอายุประมาณ 3 ขวบ จากนั้นจึงจะปล่อยให้เด็กเติบโตด้วยตนเอง

แม่ซื้อแต่ละคนจะมีลักษณะเฉพาะแตกต่างกันตาม วันเกิดของเด็ก เช่น เด็กเกิดวันจันทร์จะมีแม่ซื้อชื่อ “แม่พระจันทร์ทอง” เป็นต้น การระบุชื่อแม่ซื้อมักอ้างอิงตามตำราหรือพิธีกรรมพื้นบ้าน โดยมีการกำหนดอย่างชัดเจนตามภูมิภาคและคำบอกเล่าของหมอพื้นบ้าน ความเชื่อเรื่องแม่ซื้อ จึงสะท้อนให้เห็นถึงความพยายามของสังคมโบราณในการปกป้องเด็กจากภัยอันตรายที่มองไม่เห็น

ความสำคัญของแม่ซื้อกับเด็กแรกเกิด

ในอดีต เชื่อกันว่าเด็กเล็กนั้นยังมีพลังวิญญาณอ่อน ทำให้สิ่งชั่วร้ายสามารถเข้ามารบกวนได้ง่าย แม่ซื้อจึงทำหน้าที่เสมือน เทวดาประจำตัวเด็ก โดยเชื่อว่าแม่ซื้อจะทำให้เด็กแข็งแรง ไม่เจ็บไข้ง่าย และสามารถหลับพักผ่อนได้โดยไม่มีฝันร้าย

ในกรณีที่เด็ก ร้องไห้บ่อย ร่างกายซูบผอม หรือเจ็บป่วยโดยไม่ทราบสาเหตุ ผู้เฒ่าผู้แก่ในชุมชนมักเชื่อว่าอาจเป็นเพราะแม่ซื้อไม่พอใจ หรืออาจมีวิญญาณอื่นมารบกวน จึงต้องทำพิธีขอขมาแม่ซื้อหรือเชิญกลับมาอยู่กับเด็กใหม่

บทบาทของแม่ซื้อในวิถีชีวิตไทยโบราณ จึงไม่ใช่เพียงแค่ความเชื่อ แต่เป็นส่วนหนึ่งของระบบดูแลเด็กในยุคที่การแพทย์ยังไม่ทันสมัย

การทำพิธีเรียกแม่ซื้อและของเซ่นไหว้

เมื่อเด็กเกิดใหม่ ครอบครัวโบราณจะจัดพิธีเล็ก ๆ เพื่อเรียกแม่ซื้อเข้ามาอยู่กับเด็ก โดยการวางเครื่องเซ่น เช่น กล้วยน้ำว้า ข้าวสุก น้ำเปล่า และของเล่นเล็ก ๆ ไว้ข้างเปลเด็ก

• พิธีเรียกแม่ซื้อ มักประกอบด้วยการจุดธูป กล่าวถ้อยคำขอให้แม่ซื้อมาคุ้มครอง พร้อมทั้งวางของเซ่นในทิศที่กำหนดตามตำราวันเกิด เพื่อให้เหมาะสมกับแม่ซื้อของเด็กในวันนั้น
• ของเซ่นไหว้แม่ซื้อ ยังสะท้อนถึงความเชื่อที่ว่าแม่ซื้อมีลักษณะเป็นหญิงสาวผู้มีความรักใคร่ต่อเด็ก และจะรับของที่เหมาะสมเท่านั้น เช่น ห้ามวางเนื้อสัตว์หรืออาหารรสจัด

การดูแลแม่ซื้อจึงเป็น อีกหนึ่งพิธีกรรมทางจิตวิญญาณ ที่ช่วยสร้างความสบายใจให้กับผู้เป็นพ่อแม่ในยุคก่อน

แม่ซื้อกับความเชื่อเรื่องผีและภูติในวัฒนธรรมไทย

แม่ซื้อไม่ได้ถูกกล่าวถึงเฉพาะในบริบทของเด็กแรกเกิดเท่านั้น แต่ยังมีความเชื่อว่าเธอเป็นหนึ่งในวิญญาณผู้หญิงที่มีพลัง และมีอำนาจในการปกป้องเด็กจาก ภูตผีปีศาจ เช่น ผีเป้า ผีปอบ หรือผีตายทั้งกลม

เชื่อกันว่า หากแม่ซื้อไม่พอใจ หรือถูกลบหลู่ อาจจะทำให้เด็กเจ็บป่วยบ่อย หรือแม้แต่ทำให้เด็กกลายเป็นที่สนใจของภูตผีอื่น ๆ ที่ต้องการครอบครอง

นอกจากนี้ยังมี ความเชื่อโบราณว่าแม่ซื้อสามารถเข้าไปฝันหรือส่งสัญญาณเตือน ผ่านลางหรืออาการของเด็ก เช่น เด็กมักร้องไห้กลางดึกโดยไม่มีสาเหตุ หรือจ้องมองไปยังจุดว่างเปล่าราวกับมีใครอยู่

ความเชื่อเกี่ยวกับแม่ซื้อในยุคปัจจุบัน

แม้ในยุคปัจจุบันความก้าวหน้าทางการแพทย์และวิทยาศาสตร์จะมีมากขึ้น แต่ ความเชื่อเรื่องแม่ซื้อ ยังคงปรากฏอยู่ในหลายชุมชน โดยเฉพาะในพื้นที่ชนบทหรือในครอบครัวที่ยังคงยึดถือขนบธรรมเนียมเดิม

หลายบ้านยังมีการ ตั้งของเซ่นเล็ก ๆ ไว้ข้างเปลเด็ก เพื่อความสบายใจ หรือแม้แต่การสอบถามหมอดูเกี่ยวกับแม่ซื้อของลูกว่ามีลักษณะเช่นไร และควรปฏิบัติตัวอย่างไรจึงจะไม่ขัดใจ

แม้ความเชื่อจะเปลี่ยนไปตามยุคสมัย แต่แม่ซื้อก็ยังคงเป็น สัญลักษณ์แห่งความห่วงใย ความรัก และการปกป้องเด็กแรกเกิดในวัฒนธรรมไทย

มุมมองเชิงจิตวิทยาและวัฒนธรรมของแม่ซื้อ

นักจิตวิทยาและนักมานุษยวิทยาหลายคนมองว่าแม่ซื้อเป็น กลไกทางจิตใจของพ่อแม่ในการรับมือกับความเปราะบางของชีวิตทารก เป็นการสร้างพลังใจ สร้างความหวัง และลดความวิตกกังวลเกี่ยวกับการเลี้ยงดูบุตรในช่วงที่ยังไม่มีวิธีทางวิทยาศาสตร์รองรับอย่างเพียงพอ

ในเชิงวัฒนธรรม แม่ซื้อจึงเป็นส่วนหนึ่งของ วรรณกรรมพื้นบ้าน ความเชื่อทางศาสนา และพิธีกรรม ที่ช่วยให้ผู้คนเชื่อมโยงกับสิ่งศักดิ์สิทธิ์หรือพลังลี้ลับได้อย่างเป็นระบบ

การเข้าใจเรื่องแม่ซื้อจึงไม่ใช่แค่การเรียนรู้เรื่องวิญญาณหรือผีเท่านั้น แต่คือการเข้าใจวิถีชีวิต จิตใจ และรากฐานของสังคมไทยในยุคก่อน

สรุป เจาะลึกความเชื่อจากอดีตถึงปัจจุบัน

ความเชื่อเกี่ยวกับแม่ซื้อ เป็นอีกหนึ่งเสี้ยวที่สะท้อนถึงความรัก ความห่วงใย และความผูกพันของครอบครัวไทยกับลูกน้อย โดยไม่ว่าโลกจะเปลี่ยนไปเพียงใด สิ่งที่คงอยู่เสมอคือ ความห่วงใยจากผู้เป็นพ่อแม่ ที่อยากปกป้องลูกในทุกทาง แม้แต่จากสิ่งที่มองไม่เห็นก็ตาม

สามารถติดตามข่าวสารเพิ่มเติมสดใหม่ทุกวันได้ที่นี่