รู้หรือไม่ว่า!? ฉลามกรีนแลนด์อายุยืนมากกว่าเต่า และมันอาจอยู่มาก่อนที่บ้านเราจะเสียกรุงครั้งแรก

รู้หรือไม่ว่า!? Greenland shark ฉลามกรีนแลนด์อายุยืน ยาวมากที่สุดในโลก และมันก็มีอายุมากกว่าเต่าที่เราเข้าใจว่าเป็นสัญลักษณ์ความอายุยืนหลายเท่าในกลุ่มของสัตว์ที่มีกระดูกสันหลัง สัตว์น่ารัก นักวิจัยสันนิฐานว่ามันอาจอยู่มาก่อนที่บ้านเราจะเสียกรุงครั้งแรกด้วยซ่ำ

ฉลามกรีนแลนด์อายุยืน มากที่สุดในโลก ในกลุ่มของสัตว์มีกระดูกสันหลัง

ถ้าหากถามว่าสัตว์อะไรที่มีอายุยืนยาวมากที่สุดในโลก? เชื่อเถอะว่ามีคนจำนวนไม่น้อยเลยที่จะให้คำตอบว่ามันคือ “เต่า” เพราะเต่านั้นเป็นสัตว์ที่เรานั้นรับรู้ว่าคือสัญลักษณ์แห่งการมีอายุที่ยืนยาว แน่นอนว่าคำตอบนี้มีทั้งเรื่องที่ถูกและเรื่องที่ผิดถ้าเอาตามหลักการมาพูดกันนั้นนะ

เพราะถ้าจะบอกว่าเต่านั้นเป็นสัตว์บกที่มีอายุยืนยาวมากที่สุดนั้นมันก็ไม่ใช่เรื่องผดแระการใด เนื่องจากว่าเต่าที่อายุยืนที่สุดก็คือ เต่ายักษ์สายพันธุ์ซีย์เชลส์ (Seychelles giant tortoise) ที่มีนามว่าเจ้า “โจนาธาน” ที่ลืมตามาดูโลกเมื่อปี 1832 (ประมาณสมัยรัชกาลที่ 3 แห่งราชวงศ์จักรี) ซึ่งทุกวันนี้มันก็ยังไม่ตาย และมีอายุไขมากถึง 190 ปีแล้วในปี 2022 นี้

ความเชื่อของใครหลายๆคนนั้นก็ว่ากันว่าเต่านี่แหละคือสัตว์ที่เป็นสัตว์บนพื้นดินที่มีอายุมากที่สุดในโลก และอายุของมันก็น่าจะประมาณ 200 ปีขึ้นไป (ส่วนเหตุผลที่พวกเขาสันนิฐานมาแบบนี้นั้นก็เป็นเพราะว่า เต่านั้นเป็นสัตว์ที่มีอายุมากที่สุด แถมมันยังอยู่มาก่อนการบันทึกอย่างเป็นระบบและเทคนิคในการวัดอายุต่างๆ)

แต่ถ้ามองลงมาในทะเลแล้วสัตว์ที่มีอายุยืนมากที่นั้นมันไม่เหมือนเดิม เพราะสัตว์ที่อยู่ในน้ำนั้นต้องมีอายุไม่ต่ำกว่า 200 ปี ขึ้นไปอย่างแน่นอน สัตว์จำพสกที่ว่านั้นก็ได้แก่ วาฬหัวคันศร (Bowhead whale) แม้เจ้านี่จะมีอายุยืนที่สุดแต่ก็ใช่ว่าจะได้เข้าใกล้แชมป์ของสัตว์มีกระดูกสันหลังที่อายุยืนที่สุดในท้องทะเล

เพราะนักวิทยาศาสตร์ยืนยันว่าแชมป์ตัวจริงนั้นก็คือ “ฉลามกรีนแลนด์” Greenland shark ฉลามกรีนแลนด์คือฉลามที่มีตัวใหญ่โตมากๆ ใหญ่มากพอที่เรียกได้ว่ามันสามารถต่อสู้กับฉลามขาวให้ชนะได้แบบสบายๆ และมันก็สามารถกินเนื้อสัตว์มากมายเป็นอาหารได้ตั้งแต่ปลาตัน้อยไปจนถึงแมวน้ำ

นักวิทยาศาสตร์ก็เชื่อกันว่าเจ้านี่มันมีสัญชาติญาณที่จะไม่เป็นผู้ล่าเอง แต่มันจะเป็นผู้ที่ไปเก็บซากสัตว์ที่ถูกล่าตายแล้วมากินเป็นอาหาร และถ้าหากใครชื่นชอบอาหารแปลกๆ ก็น่าจะคุ้นชื่อของฉลามกรีนแลนด์มาบ้าง เพราะเนื้อของมันถือเป็นส่วนหนึ่งของ อาหารประจำชาติไอซ์แลนด์ที่ชื่อว่า Hakarl มันเป็นอาหารที่มีทั้งวิธีการทำมีรสชาติที่แปลกประหลาดมากเวอร์ ประหลาดแบบที่คนชอบลองของใหม่ ลองของแปลก ต้องมาลองกิน (ว่ากันว่าเนื้อของมันที่นำมาทำเป็นอาหารนั้นมันเต็มไปด้วยกลิ่นแอมโมเนียแบบฉุน)

สรุปแล้วก็คือ Greenland shark คือ vertebrate สัตว์มีกระดูกสันหลังที่สามารถรักษาอายุไขเอาไว้ได้นานมากที่สุดในโลกตั้งแต่มีบันทึกกันมา เพราะนักวิทยาศาสตร์สันนิฐานว่า เจ้าหนูนี่น่าจะมีอายุมากถึง 300-500 ปีเลยทีเดียว หรือจะบอกว่าตัวที่แก่มากที่สุดที่ยังรักษาชีวิตเอาไว้ได้นั้นก็น่าจะอยู่มาตั้งแต่ก่อนเราเสียกรุงครั้งแรกหรือจะบอกว่าพวกมันอยู่มาตั้งแต่สมัยพระราชินี Elizabeth I ยังเป็นผู้ที่ปกครองอังกฤษอยู่ (ประเทศของเราเสียกรุงครั้งแรกปี ค.ศ. 1569 ส่วนรัชสมัยของพระราชินี Elizabeth I คือ 1533-1603)

สำหรับคนที่สงสัยว่าทำไมนักวิจัยนั้นเขาถึงทราบว่าเจ้าหนูที่อยู่ในน้ำนั้นมีอายุมากที่สุดในโลกนั้นคำตอบก็คือ เมื่อประมาณปี 1960’s ได้มีการทดลองนิวเคลียร์ แล้วเจ้าหนูฉลามพวกนี้บางตัวก็ได้รับกัมมันตภาพรังสีไปตั้งแต่ยังเป็นเด็กๆ และมันก็ยังตกค้างอยู่ในตัว

และนี่มันก็คือหนึ่งในเหตุผลที่ทำให้นักวิจัยนั้นสามารถทราบถึงปีที่เจ้าหนูฉลาดพวกนี้นั้นมันเกิดได้เป็นบางตัว และก็นำไปสู่การประเมินขั้นต่อไปว่า เจ้าหนูฉลามประเภทนี้มันน่าจะมีขนาดตัวโตขึ้นปีละ 1 ซม. เท่านั้น ซึ่งพอได้การคำนวณแบบนี้ ก็นำมาสู่การประเมินอายุของฉลามกรีนแลนด์ตัวที่ใหญ่กว่า

และมันก็นำมาสู่ความจริงที่บอกว่าฉลามประเภทนี้กว่าจะถึงวัยเจริญเติบโตมันต้องมีอายุมากถึง 150 ปี และก็นำมาสู่ข้อค้นพบว่า ฉลามที่ตัวใหญ่สุดที่ยังมีชีวิตอยู่ และมันก็น่าจะมีอายุประมาณ 300-500 ปีเลยทีเดียว ทีนี้พอนันักวิจัยนั้นเจอว่าเจ้าฉลามชนิดนี้อายุยืนที่สุด คำถามก็ตามมามากมาย ซึ่งหลักๆ คือ ทำไมมันถึงอายุยืนแบบนั้นได้?

เมื่อไปเชื่อมต่อกับนักพันธุศาสตร์ก็เลยค้นพบข้อมูลเพิ่มว่าฉลามประเภทนี้มีอัตราเผาผลาญที่น้อยมาก เพราะพวกมันนั้นอยู่ในน้ำที่มีอุณหภูมิเย็นจัด แต่ที่สุดจัดมากกว่านั้นคือการที่มันอยู่ในน้ำที่เย็นจัด มันยังปลุกให้ร่างกายสามารถจัดการโมเลกุลที่สร้างความเสียหายให้กับ DNA ได้ดี พร้อมทั้งทำให้ภูมิคุ้มกันแข็งแรงมากอีกด้วย

ซึ่งผลที่ออกมาทั้งหมดก็คือกลไกพวกนี้มันทำให้ Greenland shark ไม่เป็นโรคติดเชื้อที่สัตว์ชนิดอื่นๆเขาเป็น แถมมันยังทำให้ Greenland shark มีอายุยืนมากๆ โดยที่เซลล์ในร่างกายมันไม่กลายพันธุ์เป็นเซลล์มะเร็งอีกด้วย พูดภาษาชาวบ้านกว่านั้นคือ ร่างกายมันมีกลไกที่จะทำให้มันแก่ช้าหรือตายช้าได้อย่างสมบูรณ์มากๆ

นี่มันก็คือเหตุผลที่ทำให้นักวิจัยนั้นพยายามจะศึกษาเรื่องของพวกมันเพิ่มขึ้น เพราะกลไกของร่างกายของพวกมันอาจเป็นกุญแจดอกที่สำคัญมากที่สุดในการต่อสู้กับโรคร้ายระดับปราบเซียนของมนุษย์ทุกยุคทุกสมัย อย่างโรคมะเร็ง หรือกระทั่งอาจพบวิธีการยืดอายุขัยของมนุษย์ก็เป็นได้