ที่มาของผีตาโขน เรื่องลึกลับจากจังหวัดเลย

ที่มาของผีตาโขน เรื่องลึกลับของจังหวัดเลยที่ได้รับแรงบันดานใจมาจาก “มหาเวสสันดรชาดก” ที่อยู่ในพระพุทธศาสนา จนกลายมาเป็นเทศกาลที่ต้องจัดขึ้นทุกปีช่วงเดือนเจ็ด บอกเลยใครที่เคยเห็นเทศกาลผีตาโขนผ่านตาแต่ยังไม่รู้ประวัติความเป็นมานั้นต้องดูห้ามพลาดเด็ดขาด

ที่มาของผีตาโขน เทศกาลที่ได้รับอิทธิพลมาจาก “มหาเวสสันดรชาดก” ของจังหวัดเลย

ผีตาโขนคือเทศกาลผีประจำจังหวัดเลย เชื่อว่าหลายคนนั้นคงเคยเห็นเคยได้ยินผ่านหูผ่าตามาบ้างแล้ว เนื่องจากเป็นเทศกาลที่โด่งดังที่ต้องจัดขึ้นทุกปีเพื่อบูชาดวงวิญญาณบรรพชนที่ตายจากโลกนี้ไปแล้ว เนื่องจากคนในพื้นที่นั้นเชื่อว่าดวงวิญญาณเหล่านั้นจะกลับมาคอยดูแลลูกหลาน หรือที่เรียกกันว่าสิ่งศักดิ์สิทธิ์คุ้มครองบ้านเมือง และเชื่อว่าพวกเขานั้นสามารถทำให้เกิดสิ่งต่างๆขึ้นได้เช่นความอยู่ดีมีสุขและสร้างความเสียหาย ดังนั้นการจัดงานจัดเทศกาลเล่นผีตาโขนจึงเป๋นสิ่งที่ชาวบ้านนิยมทำให้ดวงวิญญาณบรรพชนดูเพื่อความพอใจ

จุดเริ่มต้นของผีตตาโขนนั้นไม่ใช่ชื่อนี้แต่เป็นชื่อ “ผีตามคน” ที่ได้รับแรงบันดานใจมาจาก “มหาเวสสันดรชาดก” ที่อยู่ในพระพุทธศาสนาในตอนที่กล่าวว่า “เมื่อพระเวสสันดรและนางมัทรีกำลังจะเดินทางกลับออกจากป่ามาที่เมืองที่พระเวสสันดรและนางมัทรีอยู่

พวกสัตว์ป่าและผีส่างนางไม้ที่จงรักภัคดีต่อพระเวสสันดรและนางมัทรีนั้นได้แอบแปลงกลายเป็นคนมากับชาวบ้าน เข้าเมือง เพื่อมาส่งพระเวสสันดรและนางมัทรีสู่เมืองที่ป่านอาศัยอยู่ด้วยความเศร้า และนี่คือความหมายของคำว่า “ผีตามคน” บางครั้งก็อาจได้ยินในชื่อ “ผีตาขน” สุดท้ายนั้นก็จบด้วยชื่อ “ผีตาโขน”

ปู่เยอ-ย่าเยอ ตำนาน อีกหนึ่งต้นกำเนิดผีตาขน

เยอ-ย่าเยอ คือหนึ่งตำนานนที่ชาวบ้านนั้นล้ำลือกันว่าคือบรรพบุรุษของผีตาขน เรื่องราวนั้นกล่าวว่าเมื่อครั้งหนึ่งในอดีตมีเครือเขากาดยักษ์พันขึ้นไปถึงสวรรค์จนทำให้ท้องฟ้านั้นมืดมนจนไม่เห็นแสงสะว่างจากดวงอาทิตย์ ซึ่งบรรยากาศนั้นก็หนาวเย็นจนชาวบ้านนั้นไม่สามารถทำมาหากินได้ และอยู่มาวันหนึ่งได้มีสองตายายที่ชื่อว่าปู่เยอ-ย่าเยอ ได้เข้ามาขอเป็นคนที่ตัดเครือเขากาดยักษ์นั้นลงเอง พระยาขุนบูลมผู้ดูแลเมืองเลยได้ถามสองตายายนั้นกลับไปว่าถ้าหากทำสำเสร็จพวกท่านต้องการอะไร

สองตายายนั้นได้บอกว่าพวกเขาไม่ต้องการอะไรนอกจากขอให้ผู้คนนั้นจดจำพวกได้พร้อมให้เคารพสักการบูชาด้วย หลังจากนั้นสองตายายก็ได้ทำการตัดเครือเขากาดยักษ์เป็นนเวลาสามเดือนสามคืน เมื่อตัดเครือเขากาดยักษ์ลงหมดสองตายายนั้นก็เสียชีวิตเพราะเครือเขากาดยักษ์ทับตัว และเรื่องราวสุดมหัศจรรย์ก็เกิดขึ้น เพราะฟ้าสว่างบรรยากาศก็ไม่หนาวเย็นเหมือนเดิม ดังนั้นพระยาขุนบูลมและชาวบ้านจึงทำการตั้งศาลและนำ “ขน” ของปู่เยอ-ย่าเยอไว้เคารพสักการะ เพื่อระลึกถึงคุณงามความดีของปู่เยอและย่าเยอที่เคยได้ทำขึ้นมาในนนอดีต