ฉนวนกาซา (Gaza Strip) ดินแดนเล็ก ๆ ที่กลายเป็นจุดศูนย์กลางความขัดแย้งของโลก

“ฉนวนกาซา (Gaza Strip)” คือดินแดนขนาดเล็กริมชายฝั่งทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ตั้งอยู่ทางตะวันตกเฉียงใต้ของประเทศอิสราเอล และติดกับชายแดนของประเทศอียิปต์ มีพื้นที่เพียงประมาณ 365 ตารางกิโลเมตร หรือเล็กกว่าครึ่งหนึ่งของกรุงเทพฯ แต่กลับเป็นหนึ่งในพื้นที่ที่ “หนาแน่นที่สุดในโลก” เพราะมีประชากรมากกว่า 2 ล้านคน แม้จะเป็นเพียงพื้นที่เล็ก ๆ แต่ฉนวนกาซากลับกลายเป็น “จุดร้อนทางการเมือง” มานานหลายสิบปี เนื่องจากเป็นศูนย์กลางของความขัดแย้งระหว่าง อิสราเอลกับปาเลสไตน์

ประวัติความเป็นมาของฉนวนกาซา

ดินแดนฉนวนกาซามีประวัติศาสตร์ยาวนานกว่า 3,000 ปี เดิมเป็นส่วนหนึ่งของแผ่นดินปาเลสไตน์ และเคยอยู่ภายใต้การปกครองของหลายอาณาจักร เช่น อียิปต์ โรมัน และออตโตมัน

หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 สิ้นสุดลง องค์การสหประชาชาติ (UN) ได้เสนอแผนแบ่งดินแดนปาเลสไตน์ออกเป็น “รัฐยิว” และ “รัฐอาหรับ”
แต่เมื่ออิสราเอลประกาศเอกราชในปี ค.ศ. 1948 ก็เกิดสงครามกับประเทศอาหรับรอบข้าง ทำให้ฉนวนกาซาถูกอียิปต์เข้ายึดครอง

จนกระทั่งปี ค.ศ. 1967 หลังสงครามหกวัน (Six-Day War) อิสราเอลสามารถยึดฉนวนกาซาและดินแดนเวสต์แบงก์ (West Bank) มาได้ และเริ่มต้นความขัดแย้งที่ยืดเยื้อมาจนถึงปัจจุบัน

ปาเลสไตน์กับการควบคุมฉนวนกาซา

ในปี ค.ศ. 2005 อิสราเอลถอนกำลังทหารและชาวยิวที่ตั้งถิ่นฐานออกจากฉนวนกาซา ทำให้พื้นที่นี้อยู่ภายใต้การปกครองของ ปาเลสไตน์
แต่ภายในปาเลสไตน์เองก็มีการแบ่งฝ่ายทางการเมืองระหว่าง

• ฟาตาห์ (Fatah) – พรรคการเมืองหลักที่ควบคุมพื้นที่เวสต์แบงก์ 
• ฮามาส (Hamas) – กลุ่มการเมืองและการทหารอิสลามที่ปกครองฉนวนกาซา 

เมื่อปี ค.ศ. 2007 กลุ่มฮามาสได้เข้าควบคุมกาซาอย่างเต็มรูปแบบ ทำให้อิสราเอลและอียิปต์ต้อง “ปิดล้อมชายแดน” เพื่อควบคุมการขนส่งสินค้าและผู้คน

ประวัติศาสตร์ ผลคือประชาชนในฉนวนกาซาต้องเผชิญกับปัญหาขาดแคลนอาหาร น้ำสะอาด ยารักษาโรค และพลังงานมาอย่างต่อเนื่อง

ชีวิตผู้คนในฉนวนกาซา

แม้จะอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ยากลำบาก แต่ชาวกาซาก็ยังคงใช้ชีวิตตามปกติเท่าที่ทำได้
พื้นที่ส่วนใหญ่ของฉนวนกาซาเป็นเมืองหนาแน่น มีบ้านเรือนปลูกติดกันแน่นจนแทบไม่มีพื้นที่ว่าง

• ประชากรกว่า 70% เป็น ผู้อพยพหรือผู้สืบเชื้อสายผู้อพยพ 
• รายได้เฉลี่ยต่อคนต่ำมาก และอัตราว่างงานสูงกว่า 40% 
• ระบบไฟฟ้ามีจำกัด ใช้ได้เพียงวันละไม่กี่ชั่วโมง 
• เด็ก ๆ กว่า 50% ต้องเติบโตท่ามกลางเสียงระเบิดและความไม่มั่นคงทางการเมือง 

ถึงอย่างนั้น ผู้คนที่นี่ก็ยังคงมีความหวัง พยายามสร้างชีวิตประจำวันให้ปกติที่สุด มีตลาดสด ร้านกาแฟ และโรงเรียนเปิดสอนตามปกติในช่วงเวลาที่ปลอดภัย

เหตุใดฉนวนกาซาจึงเป็นจุดศูนย์กลางความขัดแย้ง

สาเหตุหลักมาจาก “ข้อพิพาทเรื่องสิทธิ์ในที่ดินและอธิปไตยของรัฐปาเลสไตน์” อิสราเอลมองว่ากาซาเป็นพื้นที่เสี่ยงภัยต่อความมั่นคง เพราะกลุ่มฮามาสมีการติดอาวุธและโจมตีข้ามแดนเป็นระยะ ส่วนฝั่งปาเลสไตน์เห็นว่าการปิดล้อมกาซาเป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชน และทำให้ประชาชนต้องทนทุกข์จากการขาดทรัพยากร

สถานการณ์นี้จึงวนลูปซ้ำซาก — เมื่อมีการยิงจรวดหรือโจมตีจากฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง อีกฝ่ายก็จะตอบโต้ทันที ส่งผลให้ประชาชนผู้บริสุทธิ์ตกเป็นเหยื่อของความรุนแรง

ฉนวนกาซาในปัจจุบัน

ปัจจุบัน (ค.ศ. 2025) ฉนวนกาซายังเป็นพื้นที่ที่มีการสู้รบและโจมตีทางอากาศเป็นระยะ ๆ
องค์กรสากล เช่น สหประชาชาติ (UN) และองค์การแพทย์ไร้พรมแดน (MSF) พยายามเข้าไปช่วยเหลือด้านมนุษยธรรม แต่ก็ยังติดข้อจำกัดด้านความปลอดภัย

อย่างไรก็ตาม กาซายังคงเป็น “หัวใจสำคัญ” ของปัญหาตะวันออกกลาง เพราะอนาคตของที่นี่จะเป็นตัวกำหนดทิศทางสันติภาพระหว่างอิสราเอลกับปาเลสไตน์

ความหวังของชาวกาซา

แม้ต้องเผชิญกับสงครามมานับสิบปี แต่ผู้คนในกาซายังไม่ยอมแพ้
เด็ก ๆ ยังคงเรียนหนังสือ ศิลปินยังคงวาดภาพ และชาวบ้านยังคงเปิดร้านเล็ก ๆ ริมถนน
พวกเขาหวังว่าสักวันหนึ่ง “ฉนวนกาซาจะกลับมาเป็นพื้นที่แห่งสันติภาพ”
ที่ผู้คนสามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างเท่าเทียม โดยไม่ต้องหวาดกลัวเสียงระเบิด

สิ่งที่ทั่วโลกเรียนรู้จากฉนวนกาซา

• สันติภาพต้องเริ่มจาก “การเข้าใจและยอมรับกัน” 
• ความขัดแย้งทางศาสนาและการเมืองไม่อาจแก้ได้ด้วยกำลัง 
• มนุษยธรรมคือสิ่งสำคัญที่สุด ไม่ว่าฝ่ายใดจะเป็นผู้ชนะ 

ฉนวนกาซาจึงไม่ได้เป็นเพียงจุดหนึ่งบนแผนที่ แต่คือ “เครื่องเตือนใจของโลก”
ว่าในทุกสงคราม ย่อมมีชีวิตผู้บริสุทธิ์ที่ต้องการเพียงความสงบและโอกาสในการมีชีวิตที่ดีขึ้น

FAQ : คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับฉนวนกาซา

Q: ฉนวนกาซาอยู่ประเทศอะไร?
A: ทางเทคนิคถือเป็นดินแดนของปาเลสไตน์ แต่ยังไม่ได้รับการยอมรับเป็นรัฐอิสระอย่างเป็นทางการ

Q: ใครปกครองฉนวนกาซาในปัจจุบัน?
A: ปัจจุบันอยู่ภายใต้การควบคุมของกลุ่มฮามาส ซึ่งเป็นขบวนการทางการเมืองและทหารของปาเลสไตน์

Q: ทำไมถึงมีสงครามในฉนวนกาซา?
A: เกิดจากความขัดแย้งยาวนานระหว่างอิสราเอลกับปาเลสไตน์ เรื่องสิทธิในดินแดนและการปกครอง