พาไปทำความรู้จัก!! สปอโรทริก บราซิเลียนซิส Sporothrix brasiliensis เชื้อราที่กำลังระบาดในบราซิล

พาไปทำความรู้จัก!! สปอโรทริกบราซิเลียนซิส Sporothrix brasiliensis เชื้อราใน ประวัติศาสตร์ ที่กำลังระบาดหนักในบราซิล ที่จะทำให้เกิดแผลลึกตามผิวหนังทั้งกลับแมวและมนุษย์ ซึ่งในตอนนี้เวลานี้เชื้อราดังกล่าวนั้นกำลังทำให้บางพื้นที่นั้นปวดหัวมากๆ อย่างที่ลาตินอเมริกา สุขภาพ

สปอโรทริกบราซิเลียนซิส เชื้อราที่ระบาดทำให้คนและแมวในบราซิลมีแผลบนผิวหนัง

ไม่ว่ายุคสมัยไหนก็ตามเชื่อเถอะว่าไม่ค่อยมีคนรู้จักเชื้อราที่มีชื่อว่า Sporothrix brasiliensis “สปอโรทริกซ์ บราซิเลียนซิส” และในช่วงกลางทศวรรษ 1990 ที่ผ่านมา เชื้อราดังกล่าวนั้นกลับสร้างปัญหาจนทำให้หน่วยงานสาธารณสุขในลาตินอเมริกาปวดหัวไม่น้อย เพราะเชื้อรานี้ทำให้เกิดแผลลึกบนผิวหนังในแมวและมนุษย์

ผู้ติดเชื้อราดังกล่าวคนแรกนั้นกลายเป็นที่น่าสนใจมากใน Rio de Janeiro ของบราซิล ซึ่งบรรดานักวิจัยต่างก็ตั้งข้อสันนิฐานว่าการแพร่เชื้อโรคดังกล่าวสู่มนุษย์ส่วนใหญ่มาจากแมวจรจัด และเมื่อไม่นานหลังจากนั้นผู้คนก็เริ่มมีการติดเชื้อลุกลามไปในหลายพื้นที่ของบราซิล การทดลองที่ถูกแชร์ออกมาเมื่อเดือน ก.ย. ปีที่แล้วในสื่อสิ่งพิมพ์ Brazilian Dermatology Society ระบุว่า

โรงพยาบาลรัฐใน Sao Paulo แห่งหนึ่งพบผู้ติดเชื้อดังกล่าวมากขึ้นอย่างรวดเร็วในช่วง 15 ปีที่แล้ว Dr. John Verrinder Weisey หนึ่งในนักวิจัยที่ทำการทดลองบอกกับทาง Medscope ว่าพวกเขานนั้นเคยพบเจอผู้ติดเชื้อ 1-2 คน ต่อหนึ่งปี แต่ตอนนี้พวกเขานั้นเจอคนป่วย 2-3 ครั้งใน 7 วัน

Hossana Sette หมอโรคผิวหนังเชื้อชาติบราซิลได้เผยแพร่รูปภาพเมื่อเดือนธันวาคมที่ผ่านมา โดยเป็นภาพแผลบนร่างกายที่มีสาเหตุมาจากการติดเชื้อ Sporothrix brasiliensis ซึ่งผู้ป่วยนั้นให้ข้อมูลว่าที่ทำงานเขามีแมวจำนวนมาก ก่อนจะพบว่ามันลุกลามของเชื้อรา Sporothrix brasiliensis เพิ่มมากขึ้นแล้วในหลายพื้นที่ทั่วโลกรวมถึง Argentina, Paraguay, Bolivia, Colombia และ Panama.

การแพร่ระบาดเกิดจากอะไร

เบื้องหลังการระบาดที่แท้จริงนั้นแทบไม่มีใครทราบเลย เพราะตัวอย่างความไม่สมดุลของสิ่งแวดล้อมนนั้นอาจเป็นหนึ่งในสาเหตุ ที่สร้างความเลวร้านได้อย่างคาดไม่ถึง จากปกติสู่ภัยลุกลามเนื่องจากเชื้อราประเภท Sporothrix brasiliensis เป็นที่เรื่องลือมาตั้งแต่ปี 1898 พวกมันแอบใต้ดินและพืชบางประเภทเป็นหลักเหมือนกับเชื้อราที่ใกล้เคียงกันที่อยู่ในพื้นที่เดียวกัน

เชื้อราสายพันธุ์ดังกล่าวนั้นมีประโยชน์ช่วยย่อยสลาย organic matter ตามธรรมชาติ สัตวแพทย์คนหนึ่งได้เผยแพร่ภาพเจ้าหมียวที่เธอดูแล หลังจากมีอาการดังกล่าวในกรณีที่หายากบางกรณี microorganism ดังกล่าวนั้นอาจเป็นสาเหตุที่ทำให้ติดเชื้อกับคนได้ซึ่งรู้จักกันในนามว่า (sporotrichosis) เชื้อรา Sporothrix brasiliensis แอบซ่อนตัวอยู่ใต้ชั้นผิวหนังบริเวณที่ตื้น

เชื้อโรคนี้ควบคุมเนื้อเยื่อใต้ผิวหนังและทำให้เกิดแผล แถมเชื้อราดังกล่าวนั้นยังสามารถพังทะลายเข้าไปในระบบน้ำเหลืองและทำให้เกิดการติดเชื้อที่ตา จมูก และแม้แต่ปอดได้ด้วยอย่างที่ได้บอกไปว่า ไม่ค่อยตรวจเจอผู้ติดเชื้อดังกล่าวแต่ในความเร็วในการเจอผู้ป่วยติดเชื้อในระยะเบื้องต้นเริ่มทำให้คนหันมาสนใจในช่วงปลายทศวรรษ 1990 ในบางพื้นที่ของ Rio de Janeiro สัมผัสกับแมว

ในปี 1998 ถึง 2001 กลุ่มของนักวิจัย Oswaldo Cruz Foundation–FioCruz ได้สอบสวนโรคของผู้ป่วยโรค Sporotrichosis จำนวน 178 คน ในจำนวน 178 มี พบว่ามี 156 คนที่สัมผัสกับเจ้าเหมียวที่ติดเชื้อที่อื่นและตามที่สาธารณะ และมี 97 คนที่ถูกพวกมันนั้นกัดหรือตะปบ กลุ่มของนักวิจัยเขียนในการศึกษา แต่นับจากนั้น จำนวนก็เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว

Dr. Flavu Tellis จาก Brazilian Society of Infectious Diseases กล่าวว่าจากสถิติล่าสุดหลังจากที่พบผู้ติดเชื้อดังกล่าวเป็นต้นนมาถึงมนุษย์ก็พบว่ายอดตอนนี้มีผู้ติดเชื้อมากกว่า 12,000 คนแล้ว แต่สถิตินี้ยังไม่ได้นับรวมสัตว์มากมายหลากหลายชนิด ที่อยู่ร่วมกันกับมนุษย์แต่เมื่อเวลาผ่านไปนักวิจัยนั้นก็ได้เข้าใจขั้นตอนการติดเชื้อในคนและสัตว์ที่ใช้ชีวิตใกล้กับคนมากขึ้น

ด้วยเหตุผลบางอย่างมันทำให้เชื้อราดังกล่าวนั้นสามารถหลบซ่อนมีชีวิตอยู่ได้กับเจ้าเหมียว และเชื้อราดังกล่าวนนั้นมันก็สามารถก่อให้เกิดโรคที่ไม่สามารถแพร่กระจายได้ แต่มันจะทำให้เกิดแผลตามหน้าและอุ้งเท้าของเจ้าเหมียยวแทน Tellis ซึ่งเป็นศาสตราจารย์ที่ Federal University of Parana อธิบายเพิ่มเติมว่านี้คือการถกเถียงต่อสู้กัน เพื่อชิงพื้นที่ชิงอาหารและคู่ผสมพันธุ์ ซึ่งมันคือในส่วนที่เกิดขึ้นกับการใช้ชีวิตอขงเจ้าเหมียวทางชีววิทยา เพราะแมวนั้นนิยมตะบข่าวนกัดแมวอีกตัวที่มันได้พบเจอ

กลุ่มของผู้เชี่ยวชาญให้ข้อมูลกับสื่อที่น่าสนใจว่าเจ้าเหมียวนั้นไม่ใช่ตัวการหลักที่ทำให้เกิดโรคดังกล่าว เพราะพวกมันนั้นก็คือหนึ่งเหยื่อเหมือนกับกับสุนัขและมนุษย์ และการขาดนโยบายสาธารณะในการควบคุมการแพร่ของเชื้อราดังหกล่าวนั้นส่งผลทำให้เชื้อแพร่กระจายออกไปอย่างรวดเร็ว

ความไร้สมดุลทางสิ่งแวดล้อม

Marseille Rodrigues ตำแหน่ง microbiologist จาก FioCruz บอกว่า การเพิ่มขึ้นของเชื้อ Sporothrix brasiliensis ยังเป็นเรื่องที่ต้องศึกษาและตั้งคำถามต่อไปเรื่อยๆ เพราะมีความสัมพันธ์กันโดยตรงระหว่าง [การติดเชื้อเพิ่มขึ้น] และการครอบครองที่ดิน การตัดไม้ทำลายป่า และการสร้างที่อยู่อาศัย เพราะในตอนนี้ระบบนิเวศไม่สมดุล

และไร้ระเบียบวินัยเป็นอย่างมาก ซึ่งก่อนหน้านี้เคยมันเคยมีความสมดุล และนี่มันคือสาเหตุหลักที่ทำให้สัตว์และมนุษย์ได้สัมผัสกับเชื้อดังกล่าวและเชื้อใหม่ๆเพิ่มมากขึ้น และเมื่อเชื้อราเข้าสู่สัตว์จรจัดลุกลามไปยังมนุษย์ก็ง่ายและสัตว์เหล่านี้พบได้ทั่วไปตามพื้นที่ต่างๆของเมืองทั่วทุกแห่งและมันก็เป็นที่ชื่นชอบของทั้งเด็กและทั้งผู้ใหญ่

เนื่องจากว่ามันคือสัตว์ที่มีประโยชน์และน่ารักน่าเอ็นดู บริบทความไม่สมดุลทางสิ่งแวดล้อมทั้งหมดนี้ควบคู่กับความใกล้ชิดกับสัตว์ ช่วยทำให้มีการจับต้องกับเชื้อดังกล่าวซึ่งเริ่มทำให้เกิดโรคที่คน แม้ว่าการสังเกตการณ์นี้ช่วยอธิบายว่า เกิดการลุกลามที่เกิดจากเชื้อดังกล่าว Sporothrix brasiliensis ได้อย่างไร แต่มันก็ไม่ได้มีประโยชน์สามารถทำให้เรานั้นนึกออกเลยแม้แต่น้อย ว่าสาเหตุที่ทำให้มันระบาดมาจากสาเหตุใด

อาร์เจนตินา

ยกตัวอย่างให้เห็นภาพใน Argentina มีเจ้าเหมียวที่ป่วยเป็นโรค Sporotrichosis มากขึ้นเป็นสี่เท่าในเวลาไม่นานมากเท่าไหร่ นับตั้งแต่ปี 2011 เป็นต้นมา แถมเจ้าเหมียวนั้นยังสามารถเดินทางไปที่ไหนก็ได้ แม้กระทั้งเดินทางข้ามประเทศมันก็สามารถทำได้ Dr. Flavu Tellis กล่าวเสริมว่าคนที่ย้านบ้านก็คือหนึ่งในการแพร่เชื้อดังกล่าวเช่นกัน

หนู

การอธิบายความน่าจะเป็นไปได้ในการแพร่ระบาดเชื้อราดังกล่าวนั้นให้แพร่กระจายไปยังหลายพื้นที่ในหลากประเทศในแถบทวีปอเมริกาก็คือ หนู ซึ่งงานวิจัยบางชิ้นนั้นบอกว่าหนูคือหนึ่งในตัวนำเชื้อราดังกล่าวนี้ได้เป็นอย่างดี เพราะพวกมันนั้นสามารถเดินทางไปที่ไหนก็ได้อย่าง่ายๆสบายๆ ในเรือหรือรถบรรทุกขนส่งอาหารในสถานที่แห่งใหม่ แล้วหนูก็จะแมวล่ามาเป็นอาหารตามแหล่งที่อยู่อาศัยต่างๆ แล้วเจ้าเหมียวนั้นก็จะนำพาเชื้อมาเริ่มแพร่กระจายใหม่ต่อไป

เราทำอะไรได้บ้าง

เมื่อเปรียบเทียบเชื้อราดังกล่าวกับเชื้อราประเภทอื่นๆ ความสามารถในการแพร่กระจายเชื้อนั้นถือว่ามันทำได้ดีและรวดเร็วมากกว่า และทำให้การติดเชื้อนั้นรุนแรงมากกว่าส่วนวิธีการรักษานั้นไม่ได้ง่ายเลยสักนิด เพราะต้องทำการรักษาด้วยยาต้านเชื้อราที่มีอยู่อาจจะไม่ได้ผลในตอนแรก

วิธีการรักษาด้วยยาโดยเฉลี่ยจะคงอยู่ได้แค่เพียง 187 วัน ตามที่ Federal University of Rio Grande–FURG ได้คำนวนเอาไว้ในการทดลองล่าสุดที่เผยแพร่ออกมา คำตอบสุดแสนสำคัญคือการวินิจฉัยโรคที่ถูกต้องและเริ่มการรักษาให้เร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้การทำเช่นนี้จะช่วยป้องกันไม่ให้เกิดการดื้อยา ซึ่งเป็นปัญหาที่พบได้บ่อยในช่วงไม่กี่ปีนี้กับเชื้อราประเภทอื่น ๆ

ผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อม

สำหรับ Marseille Rodrigues กรณีอย่าง Sporothrix brasiliensis ชี้ให้เห็นว่าการกระทำของมนุษย์ที่ทำให้สิ่งแวดล้อมของเรานั้นขาดสมดุลนั้นส่งผลกระทบสุดรุนแรงมากๆได้อย่างไร เพราะการเปลี่ยนแปลงไปของธรรมชาติทำให้มีการแตะจับกับเชื้อโรคมากขึ้น ซึ่งในอดีตนั้นไม่เป็รแบบนี้ และนี่ทำให้เกิดวิกฤตทางสาธารณสุขขึ้น”

สำหรับ Marseille Rodrigues เรื่องนี้นั้นเป็นการย้ำเตือนว่าปัญหาสุขภาพของ คน-สัตว์-สิ่งแวดล้อม นั้นคือเรื่องเดียวกัน เพราะเรากำลังพูดถึงปัญหาที่มีเงื่อนงำที่โลกต้องหาทางแก้ไขและอธิบาย และจำเป็นต้องใช้ๆ อีกหลายอาชีพในการจัดการเรื่องนี้และวิกฤตที่คล้ายคลึงกันอื่นๆ เช่น

• แพทย์
• สัตวแพทย์
• นักระบาดวิทยา
• นักจุลชีววิทยา
• นักสุขาภิบาล
• นักสิ่งแวดล้อม
• อาชีพอื่น ๆ