รู้ไหมว่ากินส้มตำแล้ว “ขี้แตก” ท้องเสีย ไม่ได้เป็นเพราะ “ปลาร้า” หรือเครื่องเครื่องเคียงใดๆแต่เป็นเพราะ “พริก” มัน “เผ็ด”

รู้ไหมว่า กินส้มตำแล้วขี้แตก หรือท้องเสียไม่ได้เป็นเพราะ “ปลาร้า” เพราะส้มตำมัน “สกปรก”  หรือเครื่องเครื่องเคียงใดๆที่ผสมอยู่ แต่เป็นเพราะ “พริก” มัน “เผ็ด” ถ้าไม่เชื่อนั้นลองนึกภาพไปนึกเมนูอาหารอื่นๆที่มีรสชาติเผ็ดที่เรากินลงไปดูว่าเราท้องเสียเพราะมันไหมทั้งๆที่มันผ่ายความร้อนมาแล้ว

กินส้มตำแล้วขี้แตก ไม่ใช่เพราะส้มตำ “สกปรก” แต่เป็นเพราะมัน “เผ็ด” ต่างหาก

บางคนคงเคยได้ยินคำพูดปากต่อปากที่บอกว่าส้มตำร้านนั้นอร่อยแต่ไม่สะอาด เพราะทุกอย่างนั้นมันไม่ได้ผ่านความร้อน เลยอาจทำให้เชื้อโรคและสิ่งสกปรกมากมายปนเปื้อนเข้าไปในอาหารที่เรากินเข้าไปแล้วทำให้เรานั้นท้องเสียหลังจากที่กิน นี่คือการคิดไปเองแต่ถ้าลองสังเกตดีๆนั้นจะพบว่า อาการท้องเสียหลังจากกินอาหารบางครั้งไม่ได้มาจากอาหารที่สกปรก แต่บางครั้งนั้นมันเกิดขึ้นเพราะอาหารที่มีรสชาติ “เผ็ด” เชื่อเถอะว่าถ้าคุณสังเกตดีๆคุณจะเห็นเลยว่าเวลาที่คุณกินอร่อยที่เผ็ดๆนั้นมักจะท้องเสีย เช่น ต้มยำ ยำ ปิ้งย่างรสเผ็ด และอีกอื่นๆมากมายที่ทำให้เรานั้นท้องเสียได้ แน่นอนว่าไม่สามารถกล่าวหาอาหารเหล่านี้ว่าไม่สะอาดและทำให้เราท้องเสียไม่ได้ เพราะทุกอย่างมันผ่านกระบวนการความร้อนสูงมากมาแล้วก่อนที่เราจะกินเข้าไป

แล้วทำไมเราถึงท้องเสียละ พูดง่ายๆ ให้เข้าใจแบบไม่ต้องอธิบายยาวนั้นก็คือ อาหารไทยหลายๆประเภทนั้นขาดพริกไม่ได้ อีกทั้งบางเมนูนั้นยังต้องสาดพริกลงไปเยอะที่สุดถึงจะอร่อย แน่นอนว่าไม่มีใครกินรสชาติเผ็ดๆหรือปริกอยู่ตลอดเวลา ดังนั้นมันจึงเป็นเรื่องปกติที่ท้องของเราจะปั่นป่วน เมื่อเจอรสชาติเผ็ดๆของพริกเข้าไป ถ้าจะอธิบายแบบเชิงชีววิทยานั้นก็คือ Capsaicin ที่อยู่ในพริกนั้นคือสาร “พิษ” ที่ทำให้เรานั้น “ท้องเสีย” แน่นอนว่ามีสัตว์ไม่กี่ชนิดที่กินพริกที่มีรสชาติเผ็ดได้เพื่อแพร่ขยายพันธุ์ Capsaicin มันจะทำให้เรานั้นรู้สึกระคายเคืองอย่างรุนแรง

ตั้งแต่ทางเดินอาหารส่วนต้นไปถึงส่วนปลาย และในอดีตที่ผ่านมานั้นอารยธรรมของทวีปอเมริกาดั้งเดิมก็ได้นำ “พริก” มาใช้ทรมานนักโทษ และในปี 1962 Capsaicin ก็ถูกขึ้นทะเบียนเป็น “ยาฆ่าแมลง” เพราะมันใช้ในการขับไล่พวกศัตรูพืชได้จริง ด้วยเหตุบังเอิญอันใดก็ไม่ทราบพริกมันถึงเดินทางมาที่เอเชีย จนกลายเป็นหนึ่งในสมุนไพรหรือวัตถุดิบอาหารที่ขาดไม่ได้ ไม่ว่าจะใส่ลงไปน้อยลงไปมากแค่ไหนคนเอเชียหรือคนไทยนั้นก็สามารถกินรสชาติเผ็ดๆนี้ได้แบบไม่ระคายเคือง ดังนั้นการกินพริกแล้วทำให้ท้องเสียสำหรับคนไทยจึงเป็นอะไรที่เกิดขึ้นน้อยแต่ก็สามารถเกิดขึ้นได้ ซึ่งแตกต่างจากฝั่งที่กินพริกปุ๊บจะรู้สึกอยากเข้าห้องน้ำทันที

และนี่คือที่มาของคำถามว่าทำไมกิน “ส้มตำ”แล้ว “ท้องเสีย” ต้องขอบอกเลยนะว่าเมนูส้มตำคือเมนูอาหาที่สาดพริกลงไปตำมากที่สุดในเมนูอาหารบนโลกใบนี้ ซึ่งความเผ็ดที่ว่าสามารถสั่งได้ตามต้องการ ดังนั้นเมนูส้มตำมันเลยเป็นเมนูอาหารที่ทำให้คนท้องเสียมากที่สุด เพราะความเผ็ดนั้นมันให้ระบบทางเดินอาหารระคายเคืองสุดๆจนต้องหาที่ระบายออกมาและกลายเป็นว่าเรารู้สึกปวดท้องอยากเข้าห้องน้ำในที่สุด สรุปง่ายๆความเผ็ดคือตัวการที่ทำให้ขี้แตกไม่ใช่ความสกปรก