อาการไซนัสอักเสบ คืออะไร อาการ สาเหตุ และวิธีดูแลรักษาอย่างถูกต้อง

อาการไซนัสอักเสบ เป็นโรคที่หลายคนคุ้นชื่อ แต่กลับมีไม่น้อยที่ยังเข้าใจไม่ครบถ้วน บางคนคิดว่าเป็นเพียงอาการคัดจมูกหรือปวดศีรษะธรรมดา จึงปล่อยให้เป็นเรื้อรังโดยไม่รู้ตัว ความจริงแล้วไซนัสอักเสบสามารถส่งผลต่อคุณภาพชีวิตในระยะยาว ทั้งการหายใจ การนอนหลับ การทำงาน และสุขภาพโดยรวม

บทความนี้จะพาไปทำความเข้าใจโรคไซนัสอักเสบอย่างละเอียด ตั้งแต่โครงสร้างของไซนัส สาเหตุ อาการ ประเภท วิธีรักษา การดูแลตนเอง ไปจนถึงแนวทางป้องกัน เพื่อให้คุณสามารถรับมือกับโรคนี้ได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย

ไซนัสอักเสบ คืออะไร

ความหมายของไซนัส

ไซนัสคือโพรงอากาศที่อยู่ภายในกะโหลกศีรษะ กระจายอยู่รอบโพรงจมูก หน้าผาก โหนกแก้ม และรอบดวงตา หน้าที่ของไซนัสคือช่วยลดน้ำหนักของกะโหลกศีรษะ ช่วยปรับอุณหภูมิและความชื้นของอากาศที่หายใจเข้า รวมถึงช่วยในการออกเสียง

ไซนัสอักเสบคืออะไร

ไซนัสอักเสบคือภาวะที่เยื่อบุภายในโพรงไซนัสเกิดการอักเสบ บวม และมีการอุดตัน ทำให้การระบายน้ำมูกผิดปกติ เมื่อน้ำมูกคั่งค้างอยู่เป็นเวลานาน จะกลายเป็นแหล่งสะสมของเชื้อโรค และทำให้อาการรุนแรงขึ้น

สาเหตุของไซนัสอักเสบ

การติดเชื้อทางเดินหายใจ

สาเหตุที่พบบ่อยที่สุดคือการติดเชื้อไวรัสจากหวัด เมื่อโพรงจมูกบวม การระบายของไซนัสจะลดลง หากมีเชื้อแบคทีเรียหรือเชื้อราแทรกซ้อน อาจทำให้อาการยืดเยื้อและรุนแรงมากขึ้น

โรคภูมิแพ้

ผู้ที่มีภูมิแพ้มักมีเยื่อบุจมูกบวมเรื้อรัง ส่งผลให้ไซนัสระบายได้ไม่ดี ทำให้เกิดไซนัสอักเสบได้ง่าย โดยเฉพาะหากสัมผัสสารก่อภูมิแพ้เป็นประจำ เช่น ฝุ่น เกสร หรือขนสัตว์

ความผิดปกติของโครงสร้างจมูก

เช่น ผนังกั้นจมูกคด เนื้องอก หรือริดสีดวงจมูก ซึ่งอาจขัดขวางทางระบายน้ำมูกของไซนัส ทำให้เกิดการอักเสบซ้ำซาก

อาการของไซนัสอักเสบที่ควรรู้

อาการทางจมูกและใบหน้า

อาการที่พบบ่อย ได้แก่

• คัดจมูกเรื้อรัง หายใจไม่สะดวก 
• น้ำมูกข้น สีเหลืองหรือเขียว 
• ปวดหรือแน่นบริเวณหน้าผาก โหนกแก้ม รอบดวงตา หรือฟันบน 
• การรับกลิ่นลดลง 

อาการทั่วไปของร่างกาย

นอกจากอาการเฉพาะจุด ยังอาจพบอาการอื่นร่วมด้วย เช่น

• ปวดศีรษะ 
• ไอ โดยเฉพาะเวลากลางคืนจากน้ำมูกไหลลงคอ 
• เจ็บคอ เสียงแหบ 
• อ่อนเพลีย มีไข้ หรือรู้สึกไม่สบายตัว 

ประเภทของไซนัสอักเสบ

ไซนัสอักเสบเฉียบพลัน

เป็นอาการที่เกิดขึ้นไม่นาน มักเกิดหลังเป็นหวัดหรือการติดเชื้อทางเดินหายใจ อาการมักดีขึ้นภายใน 2–4 สัปดาห์ หากดูแลอย่างเหมาะสม

ไซนัสอักเสบกึ่งเรื้อรัง

เป็นระยะต่อเนื่องระหว่างเฉียบพลันกับเรื้อรัง อาการอาจยืดเยื้อหลายสัปดาห์ แต่ยังไม่ถึงขั้นเรื้อรังเต็มรูปแบบ

ไซนัสอักเสบเรื้อรัง

เป็นภาวะที่มีอาการต่อเนื่องเกิน 12 สัปดาห์ มักเป็น ๆ หาย ๆ และส่งผลต่อคุณภาพชีวิต ต้องได้รับการดูแลอย่างจริงจัง

วิธีรักษาไซนัสอักเสบ

การดูแลรักษาด้วยตนเอง

ในระยะเริ่มต้นหรืออาการไม่รุนแรง สามารถดูแลตนเองได้ด้วยวิธี เช่น

• ดื่มน้ำมาก ๆ เพื่อช่วยให้น้ำมูกไม่ข้น 
• ล้างจมูกด้วยน้ำเกลืออย่างสม่ำเสมอ 
• พักผ่อนให้เพียงพอ 
• หลีกเลี่ยงฝุ่น ควัน และสารก่อภูมิแพ้ 

การรักษาทางการแพทย์

หากอาการไม่ดีขึ้น แพทย์อาจพิจารณาใช้ยา เช่น

• ยาลดน้ำมูก 
• ยาแก้อักเสบ 
• ยาปฏิชีวนะในกรณีติดเชื้อแบคทีเรีย 

ในบางรายที่เป็นเรื้อรัง อาจต้องรักษา สุขภาพ ด้วยวิธีเฉพาะทางเพิ่มเติม เช่น การผ่าตัดเพื่อเปิดทางระบายของไซนัส

ผลกระทบของไซนัสอักเสบต่อคุณภาพชีวิต

ผลต่อการนอนและการทำงาน

ผู้ที่เป็นไซนัสอักเสบมักนอนหลับไม่สนิทจากอาการคัดจมูกและปวดศีรษะ ทำให้เกิดอาการง่วง อ่อนเพลีย และประสิทธิภาพในการทำงานลดลง

ผลต่อสุขภาพจิต

อาการเรื้อรังอาจทำให้เกิดความเครียด หงุดหงิด หรือซึมเศร้าได้ โดยเฉพาะเมื่ออาการรบกวนชีวิตประจำวันเป็นเวลานาน

การป้องกันไซนัสอักเสบ

ปรับพฤติกรรมในชีวิตประจำวัน

• หลีกเลี่ยงฝุ่น ควัน และมลพิษ 
• ล้างมือบ่อย ๆ 
• พักผ่อนให้เพียงพอ 
• ดื่มน้ำอย่างสม่ำเสมอ 

ดูแลโรคประจำตัว

การควบคุมโรคภูมิแพ้ หวัด หรือโรคทางเดินหายใจอื่น ๆ อย่างเหมาะสม จะช่วยลดโอกาสเกิดไซนัสอักเสบซ้ำ

เมื่อใดควรไปพบแพทย์

ควรพบแพทย์หากมีอาการเหล่านี้

• อาการไม่ดีขึ้นภายใน 7–10 วัน 
• มีไข้สูง ปวดศีรษะรุนแรง 
• อาการเป็นซ้ำบ่อยหรือเป็นเรื้อรัง 
• มีอาการบวมรอบดวงตาหรือใบหน้า 

สรุป

ไซนัสอักเสบ เป็นโรคที่พบได้บ่อย แต่ไม่ควรมองข้าม หากเข้าใจสาเหตุ อาการ และวิธีดูแลรักษาอย่างถูกต้อง จะช่วยลดความเสี่ยงในการเป็นเรื้อรังและภาวะแทรกซ้อนได้อย่างมาก

หากคุณมีอาการคัดจมูก ปวดหน้า หรือปวดศีรษะบ่อย
การใส่ใจดูแลตั้งแต่วันนี้ คือกุญแจสำคัญของการมีคุณภาพชีวิตที่ดีในระยะยาว